Welkomstgeschenk voor de beginnende leerkracht

Beste lezer,

Er zit misschien geen geschenkpapier om deze post. En een gekleurd lint zie je hier al evenmin. Toch is dit een cadeau voor jou, lieve (beginnende) leerkracht. Het is het geschenk dat ik zelf zo graag gekregen had als tweeëntwintigjarige starter in het onderwijs.

Het is het cadeau dat mij veel kopzorgen en zelfverwijten had kunnen besparen.

Dit cadeau, je had het eigenlijk moeten krijgen van de onderwijsopleiding die je hebt gevolgd. Maar zelfs de allerbeste onderwijsopleidingen hebben natuurlijk hun beperkingen. Leert een visser vliegvissen tussen vier muren? Nee, al valt dat eigenlijk niemand kwalijk te nemen.

Dit geschenk, je zou het eigenlijk moeten krijgen van de Minister van Onderwijs. Maar ministers van onderwijs: tja. Kent zo’n hoge politicus de vermoeidheid die zich decibel na decibel opspaart achter de sinussen van een leerkracht? Kent zo’n minister de talloze onzichtbare draden waaruit perfecte groepsdynamiek bestaat? Weet zo’n politicus dat een klas van vijfentwintig jongeren eigenlijk een Boeing is die je als leerkracht in de lucht moet krijgen én houden met niets dan je stem en blik?

Dit cadeau, ik hoop eigenlijk lieve starter, dat je dit geschenk allang hebt gekregen van je collega’s en je directeur, maar dat hangt van de collegialiteit en het beleidsniveau op je school af. Niet iedereen heeft zo’n topcollega’s als ik tegenwoordig heb. Er zitten nu eenmaal in alle groepen van mensen krokodillen  en dat is in het onderwijs helaas niet anders. En je moet maar eens in een team vol onempathische krokodillen belanden als beginnende leerkracht.

Hier komt het dan eindelijk: je cadeau. Ja, inderdaad, dat zie je goed, het is een onderwijs-taboe-doorprikker.

Voorzichtig, want hij is best scherp, deze prikker. Vlijmscherp eigenlijk. Dat moet ook wel om alles te doorprikken wat men jou en wat je jezelf hebt wijsgemaakt: dat de leerkracht het mits absurd breed uitgeschreven lesvoorbereidingen perfect moet kunnen, alles moet weten, nooit mag twijfelen, noch qua vakkennis, interactie, klasmanagement of timing.
Nonsens natuurlijk, lieve startende collega. Verwijt je jezelf dat je als beginner een fout gemaakt hebt in een van je voorbije lessen? Kan je jezelf wel voor het hoofd slaan dat je niet de encyclopedische kennis van Google hebt? Zeg dan zo vaak als nodig onze Mevrouw-u-staat- voor-het-bord-mantra op: 😉

‘Perfectionism kills the very personal link 

to teach truly from within.’

Je maakt als beginnende leerkracht veel meer kans om overeind te blijven en niet bij de 31% snel stoppende starters te horen als je je hier en nu bevrijdt van al die ingefluisterde foute verwachtingen en faalangst. Natuurlijk vereist goed lesgeven een degelijke voorbereiding, maar bovenal vereist het een ontspannen mens, een buikademend wezen dat terwijl het voor de klas staat contact kan maken met zijn empathisch vermogen, zijn oergeduld, zijn humorcentrum en alle andere wezenlijke dingen die hem voor jongeren interessant maken als persoon.
Dat is natuurlijk veel makkelijker gezegd dan gedaan. Wat mij geholpen heeft om relaxter voor de klas te staan en met veel minder zelfverwijten, is een groeitraject afsluiten met mezelf.

Groeitraject

Is er een welbepaalde leerkracht uit je eigen schooltijd die voor jou model staat als dé didactische perfectie? Wel, probeer dan vooral niet vanaf week 1 les te geven zoals je onderwijsidool. Besef dat ook deze leraar stap voor stap naar dat ideaal toe heeft gewerkt. Als je van jezelf verwacht dat je vanaf maand 1 én ontspannen grapjes met onfeilbare kennis kan vermengen tot een cocktail die zelfs de meest schoolmoeë tiener bedwelmt, ben je simpelweg niet eerlijk tegenover jezelf. Een beetje zelfmishandeling is dat eigenlijk, als je het mij vraagt én de snelweg naar de burn-out.

Doe je best, maar definieer je verwachtingen eerder als ‘zoveel mogelijk groeien’ dan als zonder enige hapering lesgeven.

Het helpt om je groeitraject zo concreet mogelijk te maken voor jezelf. Het zou er bijvoorbeeld zo kunnen uitzien:

-Je eerste drie jaar in het onderwijs: je vakkennis verstevigen en alle mogelijke klasmanagementstechnieken uittesten. Hier krijg je hopelijk een foutenmarge voor van je school. (Als ze je die niet geven als starter, gaan zij in de fout, niet jij!)

-Lesjaren vier en vijf: je cursusmateriaal wat verfijnen, creatievere werkvormen integreren en ruimte om les te geven aan de pols van de actualiteit. Enzovoort.

Het is maar een voorbeeld van een groeitraject dat je kan aangaan met jezelf. Er zijn duizenden opties mogelijk. Zolang het een trial-and-error-tracject is, zit je goed. Het kan je zoveel kopzorgen besparen en zoveel werkvreugde opleveren. En ja, ik schrijf dit ook voor mezelf, wat mensen zoals ik die halverwege hun onderwijsloopbaan zijn, hebben nieuwe collega’s nodig. Enthousiaste leerkrachten die willen blijven en niet binnen de vijf jaar de elektronische bordstift erbij neerleggen om totaal overspannen het onderwijs voorgoed te verlaten. Daar was ik normaal gezien ook bij geweest. Meer daarover lees je hier.

Nog een fijne dag of avond verder en laat de burn-out-vampier je niet bijten! Niet in je hals, niet als je voor de klas staat en al zeker niet ‘s nachts. 😉

Ruth Lasters